Święta Bożego Narodzenia to jeden z najintensywniejszych sezonów sprzedażowych w ciągu roku. Dla wielu firm odpowiednie zarządzanie zapasem sezonowym decyduje o sukcesie lub porażce finansowej. Przy dzisiejszej kawie chcemy przedstawić strategie efektywnego zarządzania zapasem przed, w trakcie oraz po sezonie, koncentrując się na minimalizowaniu strat wynikających z nadmiernych zapasów. Przedstawione zostaną także przykłady negatywnego wpływu pozostawania z zapasem sezonowym na marże, oparte na danych z różnych rynków.

---

1. Wprowadzenie

Okres świąteczny to czas wzmożonych zakupów szeregu dóbr konsumpcyjnych, który wymaga od firm szczególnej uwagi w zakresie zatowarowania. Produkty sezonowe, takie jak dekoracje świąteczne, żywność czy prezenty, charakteryzują się krótkim cyklem życia, a ich sprzedaż po sezonie często wymaga znacznych obniżek cen. Dlatego kluczowym wyzwaniem dla firm jest przewidzenie popytu i zarządzanie zapasem tak, aby uniknąć nadmiaru produktów po zakończeniu sezonu.

---

2. Strategia zatowarowania przed sezonem

2.1. Analiza historycznych danych sprzedażowych

Jednym z pierwszych kroków planowania jest oczywiście szacowanie popytu na konkretne produkty, uwzględniając zmienne, takie jak:

• zmiany trendów konsumenckich,
• skuteczność promocji,
• warunki gospodarcze,
• kalendarz (np. liczba dni handlowych przed świętami).

Przykład: W Polsce w 2021 roku sprzedaż ozdób świątecznych wzrosła o 15% w porównaniu do roku poprzedniego, co było związane z ograniczeniami pandemicznymi i większą ilością czasu spędzanego w domach.

2.2. Gromadzenie zapasu przed sezonem

Nie wszystkie produkty dostępne są w trakcie sezonu od ręki, co wynika np. z ograniczonych zdolności produkcyjnych czy też leadtime’ów dostawców.Zwykle konieczne jest gromadzenia zapasu sezonowego przed sezonem celem zapewnienia płynnej obsługi popytu w trakcie sezonu. Oczywiści czas rozpoczęcia gromadzenia takiego zapasu sezonowego musi być Dobrz przemyślany w kontekście np. zapewnieniem odpowiednich terminów przydatności, analizą kosztów składowania zapasów, etc.

2.3. Współpraca z dostawcami

Elastyczne warunki dostaw, takie jak możliwość zwrotu niesprzedanego towaru lub zakup w partiach, pozwalają zminimalizować ryzyko nadmiaru zapasów. W USA firmy detaliczne, takie jak Target czy Walmart, negocjują z dostawcami takie rozwiązania, co pozwala im na szybkie reagowanie na zmiany w popycie.

---

3. Zarządzanie zapasem w trakcie sezonu

3.1. Bieżące monitorowanie sprzedaży i dostosowanie poziomu zapasów bezpieczeństwa

Monitorowanie bieżącej sprzedaży i dostosowywanie strategii zatowarowania wysokością zapasu bezpieczeństwa jest kluczowe. Technologia, taka jak sztuczna inteligencja, pozwala przewidzieć wzorce zakupowe na podstawie analizy danych, a ponadto wyliczyć optymalne parametry sterowania zapasem bezpieczeństwa z punktu widzenia kosztów i marży.

3.2. Promocje i cross-selling

Strategiczne stosowanie promocji i technik sprzedaży wiązanej (cross-selling) pomaga zwiększyć rotację zapasów. Na przykład, w Niemczech popularne jest łączenie sprzedaży ozdób świątecznych z produktami spożywczymi w zestawach promocyjnych.

---

4. Negatywne skutki pozostawania z zapasem sezonowym

Nadmierny zapas po sezonie zmusza firmy do głębokich przecen, co drastycznie obniża marżę.
Przykład:

• USA (2022): Detaliści, tacy jak Macy’s, zmuszeni byli do obniżek cen nawet o 80%, co doprowadziło do strat operacyjnych w IV kwartale.

---

5. Podsumowanie

Efektywne zarządzanie zapasem sezonowym wymaga odpowiedniego planowania, dynamicznego reagowania na zmieniające się potrzeby rynku oraz minimalizowania strat po zakończeniu sezonu. Kluczem do sukcesu jest balans między dostępnością produktów a ryzykiem pozostania z nadmiernym zapasem. Wykorzystanie technologii predykcyjnych i matematyczno-statystycznych funkcji celu, elastyczna współpraca z dostawcami oraz dobrze przemyślane strategie promocji mogą znacząco wpłynąć na optymalizację wyników finansowych całego sezonu.

Oprogramowanie DATURE ENTERPRISE wykorzystuje sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe w procesie prognozowania popytu i optymalizacji zapasów. System Dature pozwala na gromadzenie informacji o kosztach w łańcuchu dostaw i ich zastosowanie do wyliczenia optymalnych parametrów sterowania zapasami za pomocą matematycznej funkcji celu z ograniczeniami. Dzięki temu możliwe jest zapewnienie wymaganej dostępności towarów przy możliwie najniższym łącznym koszcie łańcucha dostaw.

W systemie dostępne są metody prognozowania popytu sezonowego oraz pozostającego pod wpływem dni kalendarzowych. Metody zarządzania zapasem pozwalają zarówno na wykorzystanie podejścia opartego o budowanie zapasów sezonowych przed sezonem, dynamiczne sterowanie zapasem bezpieczeństwa jak i JIT.

W aplikacji DATURE ENTERPRISE można także wykorzystać wiedzę ekspercką w procesie prognozowania popytu. Uprawnieni użytkownicy mogą wprowadzać prognozy eksperckie i korygować nimi prognozy statystyczne. Proces jest w pełni audytowalny pod kątem tego kto kiedy i jak zmienił prognozę. Dzięki temu możliwe jest śledzenie trafności zarówno prognoz statystycznych jak i prognoz eksperckich. W konsekwencji organizacja uczy się jak trafniej prognozować i poprawiać efektywność procesu.